Szkoła Promująca Zdrowie
Szkoła Podstawowa 63 z Oddziałami Integracyjnymi
w Szczecinie
Cel strategiczny: ZDROWIE- NAJWIĘKSZA WARTOŚĆ NASZEGO ŻYCIA
DBAJMY O NIE, DOKONUJMY WYBORU
Cele operacyjne: WŁĄCZENIE ŚRODOWISKA LOKALNEGO DO DZIAŁAŃ
NA RZECZ POPRAWY ZDROWIA
ZWIĘKSZENIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ-KOREKTA
POSTAWY
ZWIĘKSZENIE DOSTĘPNOŚCI DO LITERATURY,
PORAD, SZKOLEŃ, WARSZTATÓW
PROMOWANIE ZDROWEGO ODŻYWIANIA
TERAPIA MUZYKĄ I RUCHEM
Promocja zdrowia jest procesem umożliwiającym szkole kontrolę nad poprawą zdrowia dzieci, a nadrzędnym celem jest kształtowanie stylu życia i środowiska sprzyjającego zdrowiu.
Od czego zaczęliśmy ?
Zaczęliśmy od :
· zdiagnozowania potrzeb i problemów edukacji zdrowotnej w szkole
· popularyzowania wiedzy o zdrowiu /opracowania, pokazy, warsztaty, programy autorskie, …/
· organizowania konkursów o zdrowiu i bezpieczeństwie
· projekcji filmów profilaktycznych
· wycieczek jako form zdrowia i rekreacji
· spotkań z rodzicami i promowania zdrowego stylu życia
· współpracy z ośrodkami promującymi zdrowie
· dbałości o stan zdrowia uczniów i pracowników szkoły
· pomocy psychologicznej, pedagogicznej i terapeutycznej
· propozycji uczniów, rodziców i nauczycieli
· innych form promocji zdrowia wynikających planu pracy Miejskiego Zespołu Promocji Zdrowia
· realizacji programów autorskich :
Programy autorskie :
1. „Muzykoterapia dla klas I – III integracyjnych
w SP nr 63 w Szczecinie”
2. „Promocja zdrowia w ramach świetlicy szkolnej
w SP nr 63 w Szczecinie”
3. „Edukacja żywieniowa dla dzieci z klas I – III 
uczęszczających do świetlicy szkolnej”
4. „Edukacja zdrowotna w szkole podstawowej dla klas
IV-VI „Szlachetne zdrowie””
5. „Mini edukacja psychologiczna dla klas I – III szkoły
podstawowej”
6. „Edukacja zdrowotna i kultura bezpieczeństwa w
klasach I – III”
7. „Zajęcia z dziećmi z ryzyka dysleksji i z dysleksją”
Aby nasza szkoła stała się szkołą promującą zdrowie w 1994 roku wypełniliśmy kwestionariusz , który dotyczył dotychczasowych działań szkoły w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Większość osób w Radzie Pedagogicznej wypowiedziała się pozytywnie co tego pomysłu. Z dużym entuzjazmem zabraliśmy się wszyscy do przygotowywania warunków, aby rozpocząć prace nad programem. Wtedy jeszcze nie zdawaliśmy sobie sprawy, ile czeka nas ciężkiej pracy, mozołu i trudu, aby sprostać wszystkim zadaniom związanym z Projektem. Po chwilach euforii i zadowolenia przyszła kolej na pracę nad projektem.
I tu spotkało nas kolejne zaskoczenie. Nie było żadnych gotowych zadań, zaleceń i planów, powiedziano nam - róbcie to co jest w waszej szkole potrzebne. Musieliśmy więc zdiagnozować sytuację szkoły we wszystkich dziedzinach jej pracy, odpowiedzieć na pytanie co w danym zakresie zrobiliśmy, nad czym powinniśmy popracować, a czego jeszcze nie zrobiliśmy. Taką diagnozę przeprowadzili nauczyciele, uczniowie i rodzice, a więc wszyscy, którzy szkołę tworzą. Powstał olbrzymi materiał, z którego musieliśmy wybrać najpilniejsze do rozwiązania problemy szkoły i szczegółowo zaplanować zadania, które pomogą nam zlikwidować braki. To była wielka praca.
To, że SP 63 nadal tworzy i realizuje program SzPZ jest w dużej mierze zasługą pani dyrektor. Ona jedna nigdy nie miała wątpliwości i chwil „słabości”. Kiedy my nauczyciele czasami je mieliśmy (z różnych powodów) pani dyrektor potrafiła nas zdopingować i przekonać do dalszego działania. Była i jest dobrym duchem tego przedsięwzięcia i nieustępliwym negocjatorem w sprawach szkoły z władzami oświatowymi.
Działania w naszej szkole ujęliśmy w kilka bloków tematycznych:
1. profilaktykę,
2. aktywność ruchową
3. zdrowe odżywianie
4. imprezy środowiskowe
Nieodzowną pomocą służyła pani psycholog.
Formy pomocy psychospołecznej to m.in. :
- działania diagnozujące, których cel to określenie poziomu
rozwojowego funkcji poznawczych, intelektualnych i sfery
emocjonalno- motywacyjnej, w szczególności pamięci, myślenia,
uwagi, spostrzegania oraz funkcjonowania emocjonalno-
przeżyciowego
- terapia indywidualna uczniów
- grupy terapeutyczne
- zajęcia warsztatowe i pogadanki psychologiczne w klasach
- konsultacje kierunkowe z wychowawcami klas
- zajęcia psychoedukacyjne z rodzicami dzieci specjalnej troski
- terapia rodzinna rodzin będących sytuacjach kryzysowych (pomoc w
rozwiązywaniu problemów komunikacji interpersonalnej,
emocjonalno- motywacyjnych oraz wynikających z zaburzonej
struktury rodzinnej)
Oprócz terapii psychologicznej wspomagając dzieci zatrudniliśmy logopedę.
Mowa jest podstawowym środkiem porozumiewania się ludzi. Niejedno dziecko ma problemy z mową, które nie zostały rozpoznane, skorygowane lub całkowicie zlikwidowane. Nie uchwycone i nie leczone w porę zaburzenia przechodzą w nawyk, który pozostaje i utrwala się. Dziecko z wadą mowy może czuć się wyobcowane w grupie, gorzej się uczyć, nie zgłaszać się do odpowiedzi ustnych. Rozpoznanie symptomów sygnalizujących problemy z mową jest cenną wskazówką i motywacją do rozpoczęcia systematycznej terapii pod kierunkiem logopedy.
W przypadku dziecka niepełnosprawnego w czynnościach logopedycznych stymulowanie rozwoju komunikacji słownej i nawiązywania kontaktu przyjmie specyficzny charakter, aby pozwolić na inny rodzaj ekspresji i realizacji. Forma terapii przebiega w toku kompleksowych oddziaływań.
Głównym inicjatorem działań zdrowotno-edukacyjnych jest pedagog szkolny. Realizuje wiele programów i przedsięwzięć związanych ze zdrowiem i bezpieczeństwem.
„Alfred radzi” – to program edukacyjny dla dzieci w wieku 6-11 lat. Głównym celem jest uczenie dzieci jak zachować się w obliczu zagrożeń, z którymi spotykają się w życiu codziennym. Założeniem programu jest propagowanie postaw społecznie aprobowanych oraz przeciwdziałanie narastającej przemocy i agresji, szczególnie wśród dzieci i młodzieży.
Chcąc wyzwolić aktywność ruchową i stymulować właściwe zachowania wprowadziliśmy zajęcia z muzykoterapii.
Już od pierwszych dni życia dziecku towarzyszy muzyka: zabawy dźwięczącymi zabawkami, uśmiechanie się w kierunku źródła dźwięku, gaworzenie, klaskanie, skłonność do ruchów tanecznych, wyliczanki, śpiewanie krótkich melodii. Dziecko bardziej niż dorosły jest podatne na wpływ rytmu, ekspresja muzyczna poprzez gest, ruch jest fizjologicznie najbliższa dziecku, stanowi naturalny czynnik jego życiowej aktywności.
Zajęcia odbywają się w grupach 10 osobowych, raz w tygodniu, po 45 minut.
Dbając o rozwój fizyczny i właściwą postawę prowadzimy zajęcia z gimnastyki korekcyjnej wychodząc z założenia, że profilaktyka jest zawsze lepsza od każdego leczenia. Wpływ czynników zewnętrznych, odżywianie, organizacja czasu wolnego, praca, szybki rozwój cywilizacji, stresy, tempo życia decydują o naszej sprawności fizycznej. Skutki niewłaściwego trybu życia pozostawiają ślad w postaci charakterystycznych cech sylwetki, co z kolei wpływa na powstawanie wad postawy ciała i oddziaływuje na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Badania wykazują, że coraz więcej dzieci ma wady postawy , które nie eliminowane mogą prowadzić do wielu chorób tak poważnych, jak np. skolioza czy niewydolność krążeniowo-oddechowa. Wcześnie wykryte zmiany w sylwetce lub tendencje do nieprawidłowości można wyeliminować poprzez systematyczne ćwiczenia dostosowane do określonej wady, wieku i możliwości dziecka. Gimnastyka korekcyjno - kompensacyjna spełnia te zadania. Poprzez ćwiczenia korekcyjne kształtuje się nawyk prawidłowej postawy ciała, eliminuje wady zauważone, doprowadza stan fizyczny organizmu do pełnej aktywności, przeciwdziała tendencjom do powstawania zmian strukturalnych w układzie kostnym i mięśniowym.
Aerobik może być uzupełnieniem wcześniej omawianej gimnastyki, ale przede wszystkim jest dla dzieci ciekawą formą spędzenia wolnego czasu. Poprzez ruch i taniec kształtuje się sylwetka dziecka, poprawia kondycja fizyczna, ale i koncentracja, umiejętność zapamiętywania kroków, prostych układów choreograficznych.
Oprócz tych działań dążyliśmy do uświadomienia uczniom i rodzicom jak ważne jest zdrowe odżywianie. W związku z tym podjęliśmy wspólne działania szkoła – dom odnośnie właściwego odżywiania w szkole i domu. Włączyliśmy więc do szkolnego jadłospisu zdrową żywność.
Według najnowszych danych, ok. 30% polskich dzieci w wieku szkolnym jest niedożywionych, z czego 10% nie jest objętych żadnym programem dożywiania. Z ogromną satysfakcją stwierdzamy, że w naszej szkole udało się wprowadzić najbardziej zwyczajną, ale jednocześnie jakże wielką rzecz - dzieci, które nie mają ochoty na dodawane często do obiadu owoce, soczki, jogurty- zostawiają je w specjalnym koszyczku, a dzieci które mają na nie ochotę - bez skrępowania się częstują. Dodatkowo każdy mały głodomór zawsze dostanie talerz gorącej zupy od pań kucharek.
Na corocznym ślubowaniu klas I są owocowe przyjęcia.
Ślubowanie to ważna i wzruszająca chwila, wielkie przeżycie dla pierwszoklasisty. W życiu każdego człowieka bywają chwile, które zaznaczają się w pamięci w sposób szczególny, pozostawiając w niej trwały ślad, a po latach wywołują uśmiech na twarzy, przywołują sentymentalne wspomnienia. W życiu siedmioletniego dziecka wpisuje się na trwałe moment pójścia do szkoły. Pierwszy dzwonek, nowa pani, ławka szkolna i koleżanka siedząca obok stają się nowym otoczeniem, nową sytuacją, w której będzie trzeba się odnaleźć, nauczyć się być.
Już od trzech lat witamy pierwszoklasistów w nasz „owocowy” sposób, licząc, że to co chcemy stworzyć, idee zdrowego żywienia zostaną im w pamięci na długo.
OWOC MIESIĄCA
Owoc miesiąca, jak sama nazwa wskazuje, był akcja cykliczną. Każdego miesiąca inny owoc był omawiany, dzieci miały okazję poznać jego pochodzenie, właściwości odżywcze, a także uczyły się przyrządzać proste potrawy z jego działem. Zaskakujące, a jednocześnie bardzo budujące było ogromne zainteresowanie maluchów wspomnianymi przepisami. Nic bardziej nie cieszy, jak to, że to co staramy się dzieciom wpoić, przynosi wymierne efekty.
ZAKOŃCZENIE
Podsumowując nasz dorobek, do najmocniejszych stron programu zaliczam:
* Stałe kształcenie się wszystkich członków społeczności szkolnej
* Nowe zasady planowania i ewaluacji działań
* Włączanie całej społeczności szkolnej wraz z rodzicami do prac nad programem i wiarygodność w działaniu
* Stosowanie aktywnych, warsztatowych metod pracy
* Wprowadzenie programów z edukacji zdrowotnej, społecznej i uzależnień
* Upodmiotowienie uczniów, troska o ich wszechstronny rozwój, włączanie ich do planowania i realizacji działań, bogata oferta zajęć pozalekcyjnych
* Zwiększenie troski o zdrowie, uznanie zdrowia za wartość, zwiększenie aktywności ruchowej.
* Włączenie do prac środowiska lokalnego.
Szkołę Promującą Zdrowie tworzyliśmy według własnej wizji i potrzeb.
Pracowaliśmy systematycznie i skutecznie. Stosowaliśmy podejście „od ludzi do problemu”. Przestrzegaliśmy zasady małych kroków. Poznaliśmy wielu wspaniałych ludzi, pozyskaliśmy przyjaciół i sojuszników, którzy są i pozostaną z nami na długo.
Tworzenie SzPZ jest długotrwałym, w zasadzie niekończącym się procesem, gdyż w miejsce problemów rozwiązanych przez społeczność szkolną pojawiają się nowe, wymagające rozwiązania. Doświadczenia w realizacji projektu SzPZ wskazują, że tworzenie takiej szkoły jest pracą "od podstaw". Wymaga zmian "w ludziach" i w środowisku ich życia.